~ j64   To zakłada przekonanie Żydów o absolutnej wyjątkowości ich narodu.
– Tak, ale pozostaje pytanie, jaki jest nasz stosunek do tego rodzaju roszczeń. Jedni je podziwiają i stają się fanami żydowskiej tożsamości i wrażliwości, inni czują wobec nich rezerwę, a dla jeszcze innych takie roszczenia są niezrozumiałe czy wręcz gorszące. Dużo więc zależy od tego, co jest w nas i jakimi wartościami się kierujemy, a nie tylko od żydowskiego patrzenia na własną historię.
Religia Żydów czasów Jezusa jest nam z pewnością bardzo bliska, bo przecież Bóg naprawdę objawił się Abrahamowi, Mojżeszowi, mówił przez proroków itd.
– Ta religia już nie istnieje. Istnieje ona tylko i wyłącznie na kartach Pisma Świętego jako zapis doświadczeń wiary i pobożności biblijnego Izraela. Na gruncie religii biblijnego Izraela wyłoniły się dwie religie. Najpierw chrześcijaństwo, które narodziło się po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa, a następnie, w dużym stopniu w odpowiedzi na chrześcijaństwo, wyłonił się judaizm rabiniczny, co miało miejsce po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej i utracie niepodległości w roku 70 po Chrystusie.
Judaizm rabiniczny nie pokrywa się z religią biblijnego Izraela. Jest od niej, wbrew wszystkim pozorom, bardziej odmienny niż chrześcijaństwo. Jak chrześcijaństwo patrzy na Stary Testament przez pryzmat osoby i misji Jezusa Chrystusa oraz Nowego Testamentu, tak judaizm rabiniczny patrzy na Biblię Hebrajską (która dla nas jest Starym Testamentem) przez pryzmat Miszny, Talmudu i nauczania rabinów ukształtowanego w dużej mierze w silnej opozycji do chrześcijaństwa.
Nasz stosunek do judaizmu rabinicznego jest więc ambiwalentny: uznajemy w nim rozmaite elementy ciągłości z religią biblijnego Izraela i są one na pewno bardzo ważne, ale stwierdzamy także liczne przejawy braku ciągłości.
Zasadniczą nowością w obydwu religiach jest stosunek do Jezusa Chrystusa. Judaizm rabiniczny mówi Jezusowi swoje zdecydowane „nie”. Przy czym najczęściej nie jest to „nie” wypowiadane głośno i otwarcie – przeciwnie, Jezus został postawiony poza nawiasem żydowskiego życia. Żydzi swoje przekonania na temat chrześcijan maskują i przemilczają, wyrażając je w specyficznie żydowskich kategoriach, zazwyczaj zawoalowanych i dla nas nieczytelnych czy wręcz dezorientujących. Gdy na przykład ze strony żydowskiej pojawia się słowu „Jeszu”, to myślimy, że chodzi o Jezusa i odbieramy to pozytywnie. Tymczasem hebrajskie imię Jezusa brzmi „Jeszua”, natomiast „Jeszu” to akronim pochodzący od pierwszych liter hebrajskich słów „niech przepadnie jego imię i pamięć”!
Możemy zdefiniować przyczyny tych uprzedzeń Żydów do chrześcijan?
– Chrześcijaństwo w swoich początkach miało wyłącznie żydowskich wyznawców, ale kiedy się rozszerzyło, objęło również pogan, z czasem coraz liczniejszych. To spowodowało sprzeciw i krytykę rabinów. Obawiali się, że na skutek przyjęcia chrześcijaństwa judaizm i życie żydowskie utracą swoją specyfikę i zamaże się granica między Żydami a nie-Żydami.
Rabini nie chcieli uznać, że religia Starego Testamentu była ukierunkowana aż tak bardzo uniwersalistycznie, że Bóg wybrał Abrahama i jego potomków nie tylko ze względu na nich samych i dla ich duchowego dobra, ale ze względu na duchowe dobro całej ludzkości. W czasach Starego Testamentu to duchowe dobro dokonywało się przez świadectwo Izraela o Bogu Jedynym. W czasach Nowego Testamentu na jego przedłużeniu znalazło się wszczepienie pogan w przywileje ludu Bożego wybrania.